Đăng ký sáng chế là việc chủ sở hữu thực hiện thủ tục xác lập quyền đối với sáng chế của mình với cơ quan nhà nước. Thực tế, khá nhiều cá nhân/ doanh nghiệp sau khi tạo ra sáng chế không nắm rõ việc phải đăng ký sáng chế như thế nào và hoạt động này mang lại những lợi ích gì? Bài viết sau đây sẽ phân tích kỹ hơn về tầm quan trọng cũng như lợi ích từ việc đăng ký sáng chế.
1. Đăng ký sáng chế để được pháp luật bảo hộ độc quyền sáng chế
Sau khi thực hiện thủ tục đăng ký sáng chế, chủ sở hữu sẽ được cơ quan nhà nước cấp Bằng độc quyền sáng chế hoặc Bằng độc quyền giải pháp hữu ích khi đáp ứng các điều kiện nhất định. Đây cũng là hoạt động bắt buộc để xác lập quyền sở hữu, thể hiện sự ghi nhận của Nhà nước đối với đối tượng, phạm vi và thời hạn bảo hộ của một sáng chế cụ thể.
Bằng độc quyền sáng chế/ bằng độc quyền giải pháp hữu ích như một văn bản pháp lý thể hiện sự giao kết, ràng buộc giữa chủ sở hữu và Nhà nước. Thông qua nó, pháp luật trao cho chủ sở hữu một số quyền lợi đặc biệt như quyền sở hữu, quyền sử dụng, định đoạt,.... Từ đó, cho phép chủ sở hữu có thể tự mình hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền chống lại các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
2. Chống lại các hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế
Cá nhân và tổ chức để tạo ra một sáng chế là không hề đơn giản mà cần rất nhiều sức lao động trí óc, thời gian và tiền bạc. Tuy vậy, việc ăn cắp, đạo nhái hoặc sử dụng sáng chế dưới nhiều hình thức khác nhau khi chúng chưa được pháp luật bảo hộ lại rất dễ dàng. Thực tế, việc người thứ ba mô phỏng, sao chép để sử dụng, mua bán và khai thác lợi nhuận từ các sáng chế của tác giả/chủ sở hữu khác hiện nay vô cùng phổ biến.
Đăng ký sáng chế mang lại rất nhiều lợi ích cho tác giả và chủ sở hữu
Xuất phát từ những lý do này, pháp luật quy định sáng chế là đối tượng sở hữu công nghiệp cần được bảo hộ. Quy định này nhằm thiết lập cơ chế bảo hộ độc quyền cho chủ sở hữu, tạo sự công bằng và động viên, khích lệ những giá trị sáng tạo của tác giả. Từ đó, tạo hành lang pháp lý cho các tác giả, chủ sở hữu có thể nghiên cứu, ra mắt thị trường và thu được các lợi nhuận từ sáng chế hữu ích của mình mà không cần lo lắng tài sản sở hữu trí tuệ của mình bị xâm phạm.
Nhìn chung, đăng ký sáng chế là cơ sở để chủ thể quyền xác lập quyền sở hữu độc quyền và cho phép họ chống lại các hành vi xâm phạm quyền đối với sáng chế. Do đó, việc đăng ký sáng chế hết sức quan trọng mà tác giả và chủ sở hữu sáng chế cần chú trọng.
3. Lợi ích kinh doanh
Có thể nói, sự hợp lý của cơ chế bảo hộ độc quyền sáng chế/ giải pháp hữu ích đã kích thích sự phát triển kinh tế, công nghệ. Cụ thể là thúc đẩy sự cạnh tranh phát triển của thị trường thông qua việc tạo ra sáng chế độc quyền.
Trước hết, việc bảo hộ sáng chế trong một khoảng thời gian nhất định là bảo vệ quyền và lợi ích cho chủ sở hữu sáng chế. Chủ sở hữu từ việc độc quyền sử dụng đã có thể khai thác các giá trị của sáng chế, bù đắp cho những phí tổn mà họ đã bỏ ra trong quá trình nghiên cứu, phát triển và tạo ra sáng chế.
Một trong những lợi ích nổi trội là thu lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh
Thực tế, chủ sở hữu có khả năng thu lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh mà sáng chế mang lại thông qua các hoạt động như:
- Đối với sáng chế là sản phẩm được bảo hộ độc quyền, chủ sở hữu có được các lợi thế:
+ Khẳng định trước các nhà phân phối sỉ lẻ, sản phẩm về nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm;
+ Tạo niềm tin cho khách hàng về tính hợp pháp và “độc quyền” của sáng chế;
+ Tăng doanh thu từ các sản phẩm liên quan được phát triển từ sáng chế đó.
Có thể nói, bảo hộ độc quyền giúp chủ sở hữu có thể nâng cao giá thành sản phẩm so với các sản phẩm khác có cùng mục đích sử dụng trên thị trường. Đồng thời không có bên nào được phép sản xuất và buôn bán, sử dụng nếu không có sự đồng ý của chủ sở hữu. Từ đó, việc khai thác giá trị thương mại của sáng chế đó sẽ đạt được hiệu quả tốt nhất, đưa lại nguồn thu nhập đáng kể cho doanh nghiệp.
- Đối với sáng chế được bảo hộ là quy trình, chủ sở hữu có được các lợi thế:
+ Giảm gánh nặng và chi phí sản xuất thông qua việc áp dụng sáng chế;
+ Thu lợi nhuận từ hoạt động chuyển giao công nghệ độc quyền v.v…
Ngoài ra, sáng chế được bảo hộ còn giúp chủ sở hữu có thể huy động vốn và thu hút các nhà đầu tư tiềm năng. Đặc biệt là khi các sáng chế có mặt ở hầu hết các lĩnh vực đời sống và mang lại lợi ích kinh doanh lớn so với việc áp dụng các quy trình truyền thống. Để làm được điều đó, đăng ký bảo hộ để được cấp bằng độc quyền sáng chế/ giải pháp hữu ích là việc làm cần thiết.
4. Thu lợi nhuận từ hoạt động li xăng
Ngoài những lợi ích trên, không thể không kể đến một trong những giá trị mà sáng chế mang lại đó là việc thu lợi nhuận từ hoạt động li-xăng. Li-xăng được hiểu là việc chủ sở hữu chuyển giao cho người khác sử dụng các quyền sở hữu trí tuệ của mình, trong khi vẫn tiếp tục giữ quyền sở hữu các quyền đó.
Hoạt động li-xăng cũng mang lại nguồn lợi đáng kể cho chủ sở hữu sáng chế
Theo đó, chủ sở hữu sáng chế có thể chuyển giao quyền sử dụng sáng chế của mình cho người khác thông qua hợp đồng chuyển giao. Việc chuyển giao này sẽ được pháp luật ghi nhận bằng thủ tục đăng ký hợp đồng chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ. Như vậy, cả chủ sở hữu và bên được chuyển giao đều có thể thu lợi nhuận từ sáng chế này.
Đối tượng chuyển giao đối với hoạt động li-xăng là quyền sử dụng sáng chế. Khi đó, yêu cầu đặt ra là sáng chế được “bảo hộ độc quyền" và được cơ quan nhà nước cấp văn bằng bảo hộ cho chủ sở hữu sáng chế đó. Để làm được điều đó, chủ sở hữu cần thực hiện hoạt động đăng ký bảo hộ sáng chế tới cơ quan có thẩm quyền - Cục Sở hữu trí tuệ.
Đăng ký sáng chế được xem như thủ tục xác lập các quyền sở hữu của mình đối với tài sản trí tuệ là sáng chế. Khi có trong tay văn bằng bảo hộ, chủ sở hữu sáng chế sẽ có những lợi ích cả về quyền và lợi ích về mặt pháp lý và kinh tế. Đó cũng là câu trả lời cho câu hỏi vì sao cá nhân/ doanh nghiệp cần đăng ký sáng chế sớm nhất có thể.